मण्डलवर्गीकरणम्

हे इन्द्र त्वं गम्भीरान्महावकाशानुदधीन् समद्रानुदकैर्यथा पोषयसि तद्वत्क्रतुं यज्ञस्य कर्तारमिमं यजमानमभिमतफलप्रदानेन पुष्यसि । पोषयसि । अत्र दृष्टान्तः । यथा सुगोपाः संईचीनो गोपालो यवसेन गाः पोषयति तद्वत् । यथा धेनवो यवसं तृणादिकं प्राप्नुवन्ति तद्वत्त्वं सोमान् प्राप्नोषि । ते च सोमाः कुल्या इव कृत्रिमसरितो ह्रदं महाजलाशयं यथा प्राप्नुवन्ति तद्वत्त्वामाशत । व्याप्नुवन्ति । गम्भीरान् । गाधृ प्रतिष्थालिप्सयोर्ग्रन्थे चेत्यस्माद्गंभीरगभीरावित्यनेन सूत्रेण इरच् प्रत्ययः । नुमागमोपधाह्रस्वभकाराः सर्वे निपात्यन्ते । चित्त्वादन्तोदात्तः । उदधीनिव । उदकशब्द उपपदे दधातेरधिकरणेऽर्थे कर्मण्यधिकरणे चेति किप्रत्ययः । उदकशब्दस्य पेषंवासवाहनधिषु च । पा. ६-३-५८ । इत्युदभावः । कृत्स्वरः । इवेन विभक्त्यलोपः । पुश्यस्त् । पुश पुश्वावित्यस्यान्तर्णीतण्यर्थस्य लटि रूपम् । निघातः । सुगोपाः । गोपायतेः । क्विपि रूपम् । यथा । यथेति पादान्ते । फो. ४-१७ । इति निघातः । आशत । आशू व्याप्तावित्यस्मालिङि बहुलं छन्दसीति विकरणस्य लुक् । निघातः ॥ ३ ॥